Maðr er nefndr Sveinn er fyrstr réz upp í hamarinn í móti Gísla; Gísli høggr til hans ok klýfr hann í herðar niðr,1 ok fleygir hánum ofan fyrir hamarinn. 2. Nú þykkjaz þeir eigi vita, hvar staðar næmi2 manndráp þessa manns.
3. Gísli mælti þá til Eyjólfs: “Þat mynda ek vilja, at þau þrjú hundruð silfrs, er þú hefir tekit til hǫfuðs mér, skaltu hafa dýrast keypt; ok þat mynda ek vilja at þú gæfir til þess ǫnnr þrjú hundruð silfrs, at vit hefðim aldri fundiz, ok muntu taka svívirðing fyrir mannskaða.”3
4. Nú leita þeir sér ráðs, ok vilja eigi fyrir líf sitt frá hverfa. Sœkja þeir nú at hánum tvá vega ok fylgja þeir Eyjólfi fremstir, er annarr heitir Þórir, en annar Þórðr, frændr Eyjólfs; þeir váru enir mestu garpar. 5. Ok er atsóknin þá bæði hǫrð ok ákǫf, ok fá þeir nú komit á hann sárum nǫkkrum með spjótalǫgum; en hann verz með mikilli hreysti ok drengskap; ok fá þeir svá þungt af hánum af grjóti ok stórum hǫggum, svá at engi var ósárr, sá er at hánum sótti. 6. (Því at Gísli var eigi missfengr í hǫggum.) Nú sœkja þeir Eyjólfr at fast ok frændr hans; þeir sá, at þar lá við sœmð þeira ok virðing. 7. Leggja þeir þá til hans með spjótum, svá at út falla iðrin, en hann sveipar at sér iðrunum með skyrtunni ok bindr at fyrir neðan með reipinu. 8. Þá mælti Gísli, at þeir skyldu bíða líttat4 – “munu þér nú hafa þau málalok, sem þér vilduð.” 9. Hann kvað þá vísu:
39
Fals hallar skal Fulla
fagrleit, sús mik teitir,
rekkilǫt at rǫkkum,
regns, sínom vin fregna;
vel hygg ek, þótt eggjar
ítrslegnar mik bíte;
þá gaf sínom sveine
sverþs, minn faþir herþe.5
10. Sjá er en síðasta vísa Gísla; ok þegar jafnskjótt, er hann hafði kveðit vísuna, hleypr hann ofan af hamrinum ok keyrir sverðit í hǫfuð Þórði, frænda Eyjólfs, ok klýfr hann allt til beltisstaðar6 enda fellr Gísli á hann ofan, ok er þegar ǫrendur. 11. En þeir váru allir mjǫg sárir fǫrunautar Eyjólfs. Gísli lét líf sitt með svá mǫrgum ok stórum sárum, at furða þótti í vera. 12. Svá hafa þeir sagt, at hann hopaði aldri ok eigi sá þeir, at hǫgg hans væri minna et síðasta en et fyrsta. 13. Lýkr þar nú æfi Gísla; ok er þat alsagt, at hann hefir hinn mesti hreystimaðr verit þó at hann væri eigi í ǫllum hlutum gæfumaður. 14. Nú draga þeir hann ofan ok taka af hánum sverðit; gǫtva hann þar í grjótinu ok fara ofan til sjávar. Þá andaðiz enn sjǫtti maðr við sjó niðri. Eyjólfr bauð Auði, at hón fœri með hánum, en hón vildi eigi. 15. Eptir þetta fara þeir Eyjólfr heim í Otradal, ok andaðiz þegar ena sǫmu nótt hinn sjǫundi maðr, en enn átti liggr í sárum tólf mánuðr ok fær bana, en aðrir verða heilir, þeir sem sárir váru, ok fengu þó óvirðing. 16. Ok er þat alsagt, at engin hafi hér frægari vǫrn veitt verit af einum manni, svá at menn viti með sannendum.7
1: klýfr hann í herðar niðr, “cleaves his head down to the shoulders.” ↩
2: staðar nœmi, “reach the end.” ↩
3: Gísli–mannskaða, certainly a later addition, missing in S. ↩
5: Str. 39. Prose word order: Fulla halla fagrleit, sús teiter (also AM) mik, skal fregna rekkelǫt at sínom vin, fals regns rǫkkom; ek hygg vel, þótt ítrslegnar sverþs eggjar bíte mik; þá herþe gaf minn faþer sínom sveine.
“The beautiful woman, who is my joy, will hear that her friend, bold in the fight, has shown bravery; I am well although the forged sword-saws bites into my flesh, my father gave to his son courage.”
In this beautiful verse, the last two lines are distinguised by the striking emphsis on the words, þá, sínom, minn; the stanza demonstrates “the tremendous stength of the soul that the poet has preserved until the last moment” (Svb. Egilsson).
↩
6: ok klýfr hann allt til beltisstaðar, Jónsson: ok fær hann þegar bana. ↩