Gísla saga Súrssonar 28

Spring Þing in Þorskafjǫrðr. Þorkell is killed by Bergr Vésteinsson.

1. Nú er þar til máls at taka um várit, at Bǫrkr ferr til Þorskafjarðarþings1 með fjǫlmenni ok ætlar at hitta vini sína. 2. Gestr ferr vestan af Barðastrǫnd, ok Þorkell Súrsson, ok ferr á sínu skipi hvárr þeira. Ok er Gestr er albúinn, koma til hans sveinar tveir ok klæddir illa, ok hǫfðu stafi í hǫndum. 3. Þess verða menn vísir, at Gestr hefir launtal2 við sveinana, ok verða menn vísir, at þeir biðja hann fars. ok hann veitir þeim; þeir fara nú með hánum til þingsins. 4. Þar3 ganga þeir á land ok fara, sem leiðir liggja fyrir þeim, til þess er þeir koma til Þorskafjarðarþings. 5. Maðr er nefndr Hallbjǫrn «húfa»; hann var gǫngumaðr, ok fór um héruðin eigi með færi menn en tíu eða tólf; en hann tjaldaði sér búð á þinginu. Þangat fara sveinarnir ok biðja hann búðarrúms ok segjaz vera gǫngumenn. 6. Hann kveðz veita búðarrúm hverjum þeim, er hann vill beitt4 hafa.

“Hefi ek hér verit mǫrg vár,” sagði hann, “ok kenni ek alla hǫfðingja ok goðorðsmenn.”

7. Þeir sveinarnir segja, at þeir vildi hlíta hans ásjá ok frœðaz5 af hánum – “er okkr mikil forvitni á at sjá stóreflismenn,6 þar er miklar sǫgur ganga frá.”

Hallbjǫrn kveðz mundu fara ofan til strandar ok sagðiz mundu kenna hvert skip skjótliga, sem7 kœmi ok segja þeim til.8 8. Þeir biðja hann hafa þǫkk fyrir léttlæti9 sitt. Fara nú ofan til strandar ok svá til sjávarins; sjá nú, at skipin sigla at landi. 9. Þá tekr sveinn enn ellri til orða: “Hverr á þat skip, er nú siglir hingat næst?”

Hallbjǫrn sagði, at þat á Bǫrkr enn digri.

“En hverr siglir þar næst?”

“Gestr enn spaki,” sagði hann. “En hverir sigla þar næst ok leggja skip sitt við fjarðarhornit?”10

“Þat er Þorkell Súrsson,” sagði hann.

10. Þeir sjá nú, at Þorkell gengr á land ok sez niðr einhvers staðar, meðan þeir flytja varnað þeira af skipinu, svá {sem sjórinn félli á land} «at ekki felli sjór undir,»11 en Bǫrkr tjaldar búð þeira. 11. Þorkell hafði girzkan12 hatt á hǫfði ok feld grán ok gulldálk um ǫxl en sverð í hendi. Síðan gengr Hallbjǫrn, ok sveinarnir með honum, þangat at, sem Þorkell sitr. 12. Nú tekr annar sveinninn til orða, sá hinn ellri, ok mælti: “Hverr er sá hinn gǫfugligi er hér sitr? Eigi hefi ek séð vænni mann né tígulegra.”13

13. Hann svarar: “Vel fara þér orð, en Þorkell heiti ek.”

Sveinninn mælti: “Allgóðr gripr mun sverðit þat vera, sem þú hefir í hendinni eða hvárt muntu lofa mér at sjá.”

Þorkell svarar: “Furðu undarliga lætr þú um þetta, en þó mun ek þetta leyfa þér,” ok réttir at hánum.

14. Sveinninn tók ok við sverðinu, ok veik sér frá líttat14 ok sprettir friðbǫndunum15 ok bregðr sverðinu. 15. Ok er Þorkell sá þat, þá mælti hann: “Þat lofaða ek þér eigi þarna,16 at bregða sverðinu.”

“Þar spurða ek þik ekki at leyfis,” sagði sveinninn, ok reiðir upp sverðit ok rekr á hálsinn Þorkeli, svá at af tók hǫfuðit. 16. En þegar þessi tíðindi eru orðin, þá hleypr upp Hallbjǫrn gǫngumaðr, en sveinninn kastar niðr sverðinu alblóðgu ok grípr upp staf sinn, ok hlaupa þeir með þeim Hallbirni; ok urðu gǫngumenn næsta at gjalti.17 17. Þeir hlaupa upp hjá búðinni, er Bǫrkr tjaldaði. Menn drífa þá at Þorkeli, ok þykjaz eigi vita, hverr verkit hefir unnið. Bǫrkr spyrr, hverju gegndi þyss sjá eða kliðr,18 er var hjá Þorkeli. 18. Ok er þeir Hallbjǫrn hlaupa upp hjá búðinni, ok eru fimtán gǫngumenn, ok er hann Bǫrkr spurði þessa, þá svarar sá enn yngri sveinninn, er Helgi hét (en sá hét Bergr, er vígit hafði vegit): 19. “Eigi veit ek, hvat þeir þinga; en þat hygg ek, at þeir þræti um, hvárt Vésteinn hefði átt eptir dætr einar, eða hefði hann áttan son nǫkkurn.” 20. Hallbjǫrn hleypr til búðar, en sveinarnir til skógar er þar var nær, ok verða eigi fundnir.


Notes

1: Þorskafjarðarþing, the Þorskafjǫrðr is one of the easternmost fjords on the north side of Breiðifjǫrðr, and and on the north side of the large peninsula Reykjanes. The þing (about which see Kålund 1, 524 to 27, see Árbók fornleifafjelgs 1893, s. 15–18) was held at the innermost end of the fjord, on the eastern shore of the small river flowing into the fjord; the rest of the booths are still recognizable there. It was a main haunt of the Vestfirðingar.

2: launtal, n. “furtive conversation.”

3: Þar, not the actual þing-site that follows, but as it is expressly stated in S, the entrance of the fjord on the west coast; after that they walk along the fjord, sem leiðir liggja, until they arrive at the þing.

4: beitt, v. beiða.

5: frœðaz, “to be taught.”

6: stóreflismenn, “powerful people.”

7: sem = svá sem, “how” (they gradually came).

8: segja–til, “show, declare” (who owned the boad).

9: létt-lœti, n. “kindness, courtesy.”

10: fjarðar-hornit, “the point of the fjord,” the innermost point of the fjord.
Ꝩ See Zoëga.

11: svá at ekki felli sjór undir, “so far (away from the shore) that he water could not reach the goods” (actually underneath – hann, meaning varnaðinn, is implied – could flow in the flood-time).

12: girzkan, meaning, gerzkan, from Garðar, that is, “Russia.”
Ꝩ this word is also used to indicate Greece, occasionally a general term to indicate the “East.”

13: tíguligr, “handsome.”

14: líttat = lítt þat, “a little bit,” a short stretch or, in other cases, a short time, like c. 35, 8.

15: friðbǫndunum, the “peace-bands” were fastened to the handle of the sword; this could not be drawn unless one loosened the bands. Presumably it was a standard rule to protect the peace during the þing peace; all swords were provided with the friðbǫnd.

16: þarna belongs to þat, “that there” (what you did there) to emphasize the words. -na is a reinforcing suffix; see svána.

17: at gjlalti, see Eyrb. c. 18, 19.

18: kliðr, “voice-tangle,” noise caused by people talking simultaneously with one another.

rss facebook twitter github youtube mail spotify lastfm instagram linkedin google google-plus pinterest medium vimeo stackoverflow reddit quora quora