Gísla saga Súrssonar 26
Bǫrkr goes to Hergilsey. Gísli escapes from him.
1. Nú sér Ingjaldr, at skipit siglir sunnan ok mælti: “Skip siglir þarna, ok hygg ek, at þar myni vera Bǫrkr enn digri.”
“Hvat er þá til ráðs takanda?” sagði Gísli; “ek vil vita, hvárt þú ert svá hygginn, sem þú ert drengrinn góðr.”1
2. “Skjótt er til ráða at taka,” sagði Ingjaldur, “þó at ek {sé} engi vitrleiksmaðr; róum sem ákafast at eynni, ok gǫngum síðan upp á Vaðsteinaberg2 ok verjumz meðan vér megum upp standa.”
3. “Nú fór sem mik varði,” sagði Gísli, “at þú myndir hitta þat ráðit, at þú mættir drengrinn af verða sem beztr,3 en verri laun sel ek þér þá fyrir liðveizluna, en ek hafða ætlat, ef þú skalt fyrir mínar sakir lífit láta. 4. Nú skal þat vera aldri, ok skal annat ráð taka. Þú skalt róa at eyinni, ok þrællinn, ok ganga upp á bergit, ok búiz at verjaz, ok munu þeir ætla mik annan manninn,4 er sigla5 sunnan fyrir nesit. En ek mun skipta klæðum við þrælinn, sem eitt sinn fyrr,6 ok mun ek fara á bátinn með Bóthildi.”
5. Ingjaldr gerði sem Gísli ráðlagði; {fansk þat eitt á, at hann var hinn reiðasti.} Ok er þeir skilja, þá mælti Bóthildr: “Hvat er nú til ráðs?”
6. Gísli kvað vísu:
22
Ráþs leitar nú rítar
ruþr, (vekjom mjǫþ Suþra)
skorþ, þvít skiljask verþom,
skjaldsteins, frá Ingjalde;
þó monk, hyrs, at hvǫ́ru
hafa, bláfoldar skafla
snyrtegǫ́tt, né sýt{ik},
snauþ, þats mér verþr auþet.7
7. Nú róa þau suðr í móti þeim Berki, ok láta sem ekki væri til vandræða. Þá segir Gísli fyrir, hversu hátta skal: “þú skalt segja,” segir hann, “at hér sé fíflit innanborðs; 8. en ek mun sitja í stafni ok herma eptir því,8 ok vefja mik vaðnum,9 ok vera stundum útanborðs ok láta sem ek má œriligast; ok ef nǫkkur10 berr þá um fram, mun ek róa sem ek má ok leita þess á,11 at sem skjótast skili með oss.”
9. Ok nú rœr hón í móti þeim, ok þó eigi allnærri þeim Berki, ok lætr sem hón bregði til miða.12 Nú kallar Bǫrkr á hana ok spyrr, ef Gísli væri í eynni.
10. “Eigi veit ek þat,” segir hón, “en hitt veit ek, at er þar sá maðr, er mjǫk berr af ǫðrum mǫnnum, þeim sem í eynni eru, bæði at vexti ok hagleik.”
“Já,” segir Bǫrkr, “en hvárt er Ingjaldr bóndi heima?”
11. “Lǫngu áðan røri hann til eyjarinnar,” sagði hón, “ok þræll hans með hánum, at því er ek hugða.”
“Þat mun þó eigi verit hafa,” sagði Bǫrkr, “ok mun Gísli þat verit hafa, ok róum eptir þeim sem ákafast «ok bíta myndi nú beinfiskr, ef at borði mætti dragaz.»“13
12. Þeir svǫruðu: “Gaman þykkir oss at fíflinu,” ok horfa á þat, “svá sem þat getr œrilega látit.”
Þeir sǫgðu, at hón var hǫrmuliga stǫdd, er hón skyldi fylgja14 fóla þessum.
13. “Svá þykki mér ok,” segir hón, “en hitt finn ek á,15 at yðr þykkir hlœgligt, ok harmið mik alllítt.”
“Fǫrum ekki at16 heimsku þessi,” sagði Bǫrkr, “ok víkjum áleiðis.”17
14. Skiljaz þau nú, ok róa þeir til eyjarinnar ok ganga á land, ok sjá nú mennina á Vaðsteinabergi, ok snúa þangat ok hyggja allgott til sín;18 en þeir eru uppi á berginu, Ingjaldr ok þrællinn.
15. Bǫrkr kennir brátt mennina ok mælti til Ingjalds: “Hitt er nú ráð, at selja fram Gísla eða segja til hans19 ella; ok ertu mannhundr mikill, er þú hefir leynt bróðurbana mínum, ok ert þó minn landseti,20 ok værir þú ills verðr frá mér, ok væri þat sannara, at þú værir drepinn.”
16. Ingjaldr svarar: “Ek hef vánd klæði, ok hryggir mik ekki, þó at ek slíta þeim eigi gǫrr,21 ok fyrr mun ek láta lífit, en ek gera eigi Gísla þat gott, sem ek má, ok firra hann vandræðum.”
17. Ok þat hafa menn mælt, at Ingjaldr hafi Gísla mest veitt, ok þat at mestu gagni orðit; ok þat er sagt, at þá er Þorgrímr nef gerði seiðinn, at hann mælti svá fyrir, at Gísla skyldi ekki at gagni verða, þó at menn byrgi hánum hér á landi.22 18. En þat kom hánum eigi í hug, at skilja til um úteyjar, ok endiz því þetta hóti lengst, þótt eigi yrði þess álengðar23 auðit.
Notes
1: drengrinn góðr and the rest of the entry can be found here, “a good (hearty) man;” here the weak form of the adj. would be impossible. ↩
2: Vaðsteinaberg, a basalt rock on the western side of the island; Kålund I, 542, Árbók fornleifafjel. 1893, s. 3. ↩
3: þat ráðit–beztr, “the plan by which you could best prove yourself to be a good man.” ↩
4: mik–manninn, “that I am one of the two.” ↩
5: er sigla, “when they come over.” ↩
7: Str. 22. Prose word order: Rítar rþr leitar nú ráþs skjaldsteins skorþ, þvít verþom skiljastk frá Ingjalde; vekjom mjǫþ Suþra: þá at hvǫ́ro monk hafa, þats mér verþr auþet, snauþ snyrtegǫ́tt bláfoldar skafla hyrs; né ek sýtom.
“The warrior seeks advice, woman, for now I have to separate from Ingjaldr, I write a song, and I will be satisfied with slack that fate has dealt me, poor woman, I do not care.”
- Rít. “a shield,” “the tree (ruþr = runnr) of the shield” Gísli himself.
- skaldsteinn, uncertain, possibly a stone, that is, a glass or amber pebble in the shape of a shield; also a article of woman’s jewelry, so skorþ “wearer,” a woman.
- mjǫþr Suþra, “the mead, drink, of Suþres (the dwarf),” “poet-drink,” song, verse.
- Blá-fold = blá-mœrr, “the blue earth,” the sea; skafl is an elongated snowdrift, “the skafl of the sea” is “the long, foaming wave;” of the hyrr “fire” = gold; gǫ́tt, actually, “doorpost,” here “rod;” altogether “a woman;” snyrte-, “cute.” ↩
10: nǫkkur, adv. (>ne-veitk-hvar) “at a distance;” ef nǫkkur berr þá um fram, “when they are a fair distance from us.” ↩
11: leita þess á “strive for it.” ↩
12: bregði–miða, “seek out the fishing grounds.” ↩
13: ok bíta–dragaz, a proverb, “now we would make a good start if we were lucky.” bíta, “anbeissen.” beinfiskr, is possibly much like beinhákall, a kind of shark. (“squal. maximus,” Bjǫrn Halldórsson.) ef, “if (we) only.” ↩
14: fylgja, “accompany,” have him as a companion. ↩
15: hitt finn ek á, “I notice that (your words).” ↩
16: Fǫrum–at, “let us not worry about it.” ↩
18: hyggja allgott til sín, “are very hopeful” (considering the expected success). ↩
19: segja til hans, s. c. 22, 4. ↩
20: minn landseti, how Bǫrkr came to occupy, Hergilsey, we do not know; there is certainly an error here. ↩
21: gǫrr, comparative of gǫorva, “more.” ↩
22: hér á landi, “here in the country,” meaning, on the actual mainland in cotrast to the islands. ↩
23: álengðar, “for his whole life” (assuming he could have grown old). ↩