1. Nú ferr Þorsteinn á fund Gísla ok skýtr hann skjóli yfir hann, ok ferr hann suðr í Borgarfjǫrð1 ok þar utan. 2. En er Bǫrkr (fréttir þessi fákynstr, þá) ferr (hann) upp á Annmarkastaði, ok lætr taka Auðbjǫrgu ok ferr með hana út á Saltnes2 ok berr hana grjóti í hel.3 3. ok er þetta er liðit, ferr Gísli heiman ok kømr á Nefstaði ok tekr Þorgrím nef hǫndum ok førir á Saltnes, ok er dreginn kálfsbelgr4 á hǫfuð hánum ok er barðr grjóti til bana ok er kasaðr5 hjá systur sinni, á hryggnum milli Haukadals ok Meðaldals. 4. Er nú kyrt ok líðr á várit. Ferr Bǫrkr suðr á Þórsnes ok ætlar at ráðaz6 þangat ok þykkiz enga virðingafǫr farit hafa vestr þangat,7 látit þvílíkan mann, sem Þorgrímr (var), en fengit enga leiðréttu. 5. Hann býr nú ferð sína ok skipar til bús síns,8 ok at setja9 ráð10 sitt, en ætlaði at gera aðra fǫr eptir fé11 sínu ok konu. Þorkell ætlaði ok þangat at ráðaz, Súrsson, ok bjóz í fǫr með Berki, mági sínum. 6. Frá því er sagt, at Þórdís Súrsdóttir hefir leiddan Bǫrk á gǫtu, (kona hans, en systir Gísla).
7. Þá mælti Bǫrkur: “Nú vil ek, at þú segir mér, hví þú vart svá óglǫð fyrst á hausti, þá er vér slitum leiknum, ok þú hefir því heitit, at segja mér, áðr en ek fœra heiman.”
8. Þau eru nú ok komin at hauginum Þorgríms, er þau rœða þetta; þá stingr hón við fótum12 ok kvez eigi fara lengra; segir hón nú ok, hvat Gísli hafði kveðit, þá er hann leit hauginn Þorgríms, ok kveðr fyrir hánum vísuna – 9. “Ok ætla ek,” segir hón, “at þú þurfir eigi annan veg eptir at leita um víg Þorgríms, ok munu rétt búin málin hánum á hendr.”13
10. Bǫrkr verðr við þetta ákafliga reiðr ok mælti: “Nú vil ek þegar aptr snúa ok drepa Gísla, [[ok er nú ráð at dvala eigi við.”]]14
En Þorkell segir, at hann mun eigi við þat samþykkjaz, “ok]] (en þó) veit ek eigi,” sagði hann, “hvat satt er í þessu, er Þórdís segir, ok þykki mér hitt eigi ólíkara,15 at engu gegni ok eru opt kǫld kvenna ráð.”16
11. Ok ríða þeir Sandaleið,17 – svá getr Þorkell um talit,18 þar til er þeir koma yfir Sandaós;19 þá stíga þeir af baki ok æja. 12. Bǫrkr var fámálugur, en Þorkell sagði, at hann vildi hitta Ǫnund, vin sinn; hann ríðr þegar svá hart, at brátt felr sýn.20 13. Hann snýr þá leið sinni út á Hól21 ok segir nú Gísla, hvat títt er, at Þórdís hefir nú upp rofit málit22 ok rannsakat vísuna,23 – “máttu nú ok svá við búaz at upp er komit málit.”24
14. Gísli þagnar ok kvað vísu:
11
Gatat sǫ́l fastrar syster,
sveigar, mín at eiga
gætin Gjúka dóttor
Goþrúnar hugtúne;
þás log-Sága lœges
lét sinn (af hug stinnom
svá rak snjallra brœþra
sør-Freyja), ver deyja.25
15. “Ok þóttumz ek eigi þess verðr frá henni; (því at ek þykkiumk þat lýst hafa nǫkkurum sinnum, at mér hefir eigi hennar óvirðing betri þótt en siálfs míns; hefi ek stundum lagt líf mitt í háska fyrir hennar sakir, en hón hefir nú gefit mér dauðaráð). En þat vil ek nú vita, bróðir! hvat ek skal þar eiga, sem þú ert, slíkt sem nú hefi ek at gǫrt.”26
16. “At gera þik varan við, ef menn vilja drepa þik; en bjargir27 veiti ek þér engar, þær er mér megi sakir á gefa.28 Þykki mér mikit af gǫrt við mik,29 at drepinn er Þorgrímr, mágr minn ok félagi30 ok virkðavinr.”
17. Gísli svarar: “Var eigi þess ván um slíkan mann, sem Vésteinn var, at eiga myndi mannhefndalaust vera? Ok mynda ek eigi þér svá svara, sem þú svarar mér nú, ok eigi heldr gera.”
18. Nú skilja þeir. Ferr Þorkell til móts við Bǫrk, ok fara þeir suðr til Þórsness,31 ok skipar Bǫrkr til bús síns; en Þorkell kaupir land á Barðastrǫnd,32 þat er í Hvammi33 hét. 19. Nú kømr at stefnudǫgum,34 ok ferr Bǫrkr vestr með fjóra tøgu manna ok ætlar at stefna Gísla til Þórsnessþings,35 ok er Þorkell Súrsson þar í fǫr ok systursynir Barkar, Þóroddr ok Saka-Steinn; þar var ok í fǫr Austmaðr einn, er Þorgrímr hét. Þeir ríða nú til Sandaóss.
20. Þá mælti Þorkell: “Ek á skuld at heimta hér á einum bœ litlum,”36 – ok nefndi bœinn – , “ok vil ek þangat ríða ok heimta skuldina; en þér ríðið eptir tómliga.”
21. Nú ríðr Þorkell fyrir, ok er hann kom þar, sem hann hafði ákveðit, þá biðr hann húsfreyju, at hón skipti hestum við sik, ok láti þenna sama37 standa fyrir dyrum – “ok kasta vaðmáli38 yfir sǫðulinn; ok er fǫrunautar mínir koma eptir, þá seg þú, at ek sitja inni í stofu, ok telja ek silfr.”
22. Nú fær hón hánum hest annan, ok ríðr hann nú skyndiliga, ok kømr í skóga39 ok hittir Gísla ok segir hánum, hvat vera er,40 at Bǫrkr er vestan41 kominn.
1: suðr í Borgarfjǫrð, there used to be (in Hvítá) ships that departed for Norway every summer. ↩
2: Saltnes, a small penninsula between Hakadalr and Meðaldalr. ↩
3: berr–í hel, see Eyrb. c. 20, 20 and Laxd. c. 37, 35; 38, 10. ↩
4: kálfsbelger, “a calf skin;” see Eyrb. c. 20, 16. ↩
5: kasaðr, see Eyrb. C. 28, 25. ↩
6: ráðaz, “to move,” as in part 7. ↩
7: vestr þangat, meaning, in Dýrafjǫrðr. ↩
8: skipar til bús síns, “is preparing for the establishment of the new settlement. ↩
9: ok at setja, loosely connected to the preceding one. ↩
10: setja ráð, “to establish the household.” ↩
11: [fé](http://web.ff.cuni.cz/cgi-bin/uaa_slovnik/gmc_search_v3?cmd=viewthis&id=cv:b0147:36_, “movable stock.” ↩
13: búa mál á hendr ehm, “to initiate a legal proceeding with someone.” ↩
14: dvala við, “hesitating” (see Laxd. c. 40, 75). ↩
16: eru ept kǫld kvenna ráð, the same proverb appears in Njála c. 116, 16. ↩
17: Sandaleið, going across Sandar, see c. 7, 3. ↩
18: svá–talit, “succeeded to persuade Þ. (him).” ↩
20: felr sýn, see Egils saga c. 71, 5. ↩
21: snýr–Hól, he took another, slightly higher way (there are now two possibilities). ↩
22: hefir–málit, “has recognized the facts.” ↩
23: rannsakat vísuna, “thoroughly understanding the verse” (and as a result, understanding its meaning). This should have been said first (hysteron proteron). ↩
24: at–málit, “that the facts have been discovered.” ↩
25: Str. 11 Prose word order: Syster mín, gæten sveigar, gatat at eiga sǫ́l Goþrúnar Gjúka dóttor, fastrar hugtúne, þás lœges log-Sága lét ver sinn dyja; svá rak sør-Freyja snjallra brœþra af stinnom hug.
“The soul of Goþrún, the indomitable daughter of Gjúke, was not bestowed upon my vain sister, (this soul, she revealed) when the wife struck her husband; so the woman avenged her brave brothers with unflinching courage.”
The verse is very interesting by its comparison with Goþrún; Gísli was a native Norwegian; in the Icelandic skaldic poetry, one misses such allusions. ↩
26: slíkt–gørt, “after I did such a thing.” ↩
27: bjargir, in the event that he is tried in court; because helping an outlaw was punishable. ↩
28: þœr–gefa, “that might issue me a prosecution (that will bring a court case against me).” ↩
29: Þykki–mik, “I think they have suffered great injury.” ↩
30: félagi, they had lived together in a legal partnership. ↩
31: Þórsness, see Ezrb. c. 4, 10. ↩
32: Barðastrǫnd, the long coastal stretch on the north side of Breiðifjǫrðr, west of Vatsfjǫrðr. ↩
33: i Hvammi, the settlement is located on the west of the peninsula between Vatsfjǫrðr and Hagavaðall. ↩
34: stefnudǫgum, “the days of summoning;” at the beginning of the spring, the term of the summons was two weeks, c.f. eigi skal nœr stefna várþingi en 2 vikur sé til þess várþings, er sǫkinni er til stefnt (Grágás, Konungsbók I, 96); the þing was held in May. ↩
35: Þórsnessþings, see Eyrb. c. 4, 11; 9, 4 ff. ↩
36: einum bœ lítlum, in S the settlement is called Hólar, perhaps correctly, but probably scribal conjecture; the settlement is located in Meðaldalr and still exists; see Árbók 1883, s. 38; the frgmt. agrees with M. ↩
37: þenna sama, meaning, his own. ↩
38: vaðmáli, this cloth should be draped over the saddle to make it unrecognizable to Bǫrkr. ↩
39: í skóga, meaning, in the wooded part of the lower Haukadalr near the settlement. S has here út á Hól (which is to be considered an interpolation), while the frgmt. agrees with M. ↩
40: um hvat vera er, “how things stand.” ↩
41: vestan, namely of Þórsnes; actually it should be sunnan, but the directions would be entirely inaccurate in the local setting, see Kålund I, 569 anm. ↩