Gísla saga Súrssonar 20

19. kafli, continued in Finnur Jónsson’s edition

(Nú er þar til máls at taka, at Bǫrkr býr mál til Þórsnessþings á hendr Gísla um víg Þorgríms. Á þeiri stundu selr Gísli land sitt Þorkeli Eirekssyni ok tók við lausafé; þat var honum mjǫg innan handar. Hann) 23. «Gísli» spyrr Þorkel bróður sinn ráða, eða hvat hann legði til með hánum, eða hvárt hann vill nǫkkura ásjá veita honum. Hann svarar sem fyrr,1 at hann kvez mundu gera hánum njósn, ef hánum væri atfarir veittar, en kvez mundu firra sik sakagiptum.2 24. Þorkell ríðr nú á brott ok víkr svá reið sinni, at hann kømz á bak þeim Berki ok seinkar3 nú ferðina þeira heldr. 25. Gísli tekr nú eyki tvá ok ekr til skógar4 með fjárhlut sinn ok með hánum þræll hans, Þórðr enn huglausi.

26. Þá mælti Gísli: “Opt hefir þú mér hlýðinn verit ok minn vilja gǫrvan, ok á ek þér góðu at launa.”

27. Þat var vanði Gísla, at hann var í kápu blári ok vel búinn; hann varpar þá af sér kápunni ok mælti: “Kápu þessa vil ek gefa þér, vinur!5 Ok vil ek, at þú njótir nú þegar ok far í kápuna, ok sitt6 síðan í sleðanum,7 þeim sem síðar ferr, en ek mun leiða eykina ok vera í kufli þínum.”

28. Þeir gera nú svá.

Þá mælti Gísli: “Ef svá berr til, at nǫkkurir menn kalla á þik, þá skaltu þess mest gæta, at svara aldrigi; en ef nokkurir menn vilja þér mein gera, þá haltu til skógarins.”

29. (En þat var mjǫg iafnfœrt um vit ok hugrekki, því að hvárki var neitt til.) Gísli leiðir nú eykina. Þórðr var mikill maðr vexti, ok bar hann hátt í sleðanum; hrósaði8 hann sér ok heldr, ok þóttiz vegliga búinn. 30. Nú sjá þeir Bǫrkur fǫr þeira, er þeir fara til skógarins, ok hleypa eptir hvatliga. En er Þórðr sér þat, þá hleypr hann ór sleðanum, sem hann má harðast, ok til skógarins. Þeir hyggja Gísla þar fara, ok halda eptir sem ákafast og kalla á hann sem þeir geta. 31. En hann þegir við ok hleypr sem hann má. Þorgrímr Austmaðr skýtr eptir hánum spjóti, ok kømr milli herða hánum, svá hart, at hann fellr við áfram, ok var þat hans banasár.

Þá mælti Bǫrkr: “Skjóttu allra manna heilastr.”9

32. Þeir brœðr rœddu sín á milli; at þeir mundu fara eptir þrælnum ok vita, ef nǫkkur (hugr) er í hánum; þeir snúa nú til skógarins. 33. Nú er frá því at segja, at þeir Bǫrkr koma að blákápumanninum, ok draga af hánum kápuhǫttinn,10 ok þykkir nú minna happ í, en þeir ætluðu, því at þeir kendu þar Þórð enn huglausa, er þeir ætluðu Gísla. 34. Þat er nú sagt, at þeir brœðr11 koma að skóginum, en Gísli er kominn í skóginn, ok sér hann þá, svá þeir hann. Þá skýtur annarr þeira spjóti til hans; en Gísli tók þat á lopti ok skaut aptr, ok kømr á Þórodd miðjan, ok fló gǫgnum hann. 35. Nú snýr Steinn í móti félǫgum sínum ok segir heldr ógreiðfœrt um skóginn.12 Bǫrkr vill þó þangat at leita, ok svá gera þeir. 36. Ok er þeir koma at13 skǫginum, þá sér Þorgrímr austmaðr, hvar limit14 hrœriz í einum stað, ok skýtr spjóti á gegngǫrt,15 ok kømr í kálfann á Gísla. Hann sendir aptur spjótit ok rekr gǫgnum Þorgrím, ok lætur hann líf sitt. 37. Nú leita þeir um skóginn og finna Gísla eigi, ok hverfa aptr við svá búit til bœjarins,16 ok búa nú mál til á hendr Gísla17 um víg Þorgríms. Engan hlut taka þeir þaðan í fjárhlutum ok fara síðan heim. 38. Gísli ferr nú á fjallit18 at húsbaki ok bindr sár sitt, meðan þeir Bǫrkr váru á bœnum. Ok er þeir váru á brottu, fór Gísli heim ok býr þegar ferð sína. 39. Hann selr land sitt Þorkeli Eiríkssyni ok tók við19 lausafé; þat var hánum mjǫk innan handar.20 Hann fær sér skip ok flytr þangat á mikinn fjárhlut, ok ferr Auðr kona hans með hánum ok Guðríðr, fóstra hans, ok út til Húsaness,21 ok koma þar við land. 40. Gísli gengr þar upp til bœjarins ok hittir þar mann, ok spyrr sá, hverr hann væri; en Gísli sagði til22 slíkt, er hánum sýndiz, en ekki þat sem var. Gísli tekr upp stein einn og kastar út í hólm þann, er þar var fyrir landi, ok bað þar bóndason23 eptir gera, þá er hann kœmi heim, ok kvað hann þá vita mundu, hverr maðrinn þar hefði komit. 41. En þat var einskis manns at inna, ok kom þar þá enn þat fram, at Gísli var betr at íþróttum búinn en flestir menn aðrir. 42. Eptir þat gengr hann á bátinn ok rœr út yfir nesit, ok yfir Arnarfjǫrð,24 ok yfir fjǫrð þann, er gengr inn af Arnarfirði, er heitir Geirþjófsfjǫrðr,25 ok býz hann þar um ok gerir þar alhýsi,26 ok er þar um veturinn.


Notes

1: sem fyrr, s § 16.

2: firra sik sakagiptum, “avoid the cause of the attack.”

3: seinkar, trans. “he delays”

4: skógar, a (birch)forest in the western part of Haukadalr toward Lambadalr.

5: vinr, “comrade.”

6: sitt = sitþ(u).

7: bar–sleðanum, impersonal: “he rose high on the sled.”

8: hrósaði…sér, “he throught very much of himself.”

9: Skjóttu–heilastr, “That was such a good shot!”

10: kápuhǫttiinn, “the hood attached to the coat.”

11: þeir brœðr, that is, Saka-Steinn and Þóroddr.

12: segir–skóginn, “says that it is very difficult to go through the forest;” see Egils saga, c. 31,10: honum varð ógreiðfœrt um mýrarnar.

13: at, adv. (not related to the inf. preposition.)

14: limit, “the branches.”

15: á gagngǫrt, “exactly in the right direction.”

16: bœjarins, that is, Hóll.

17: búa–Gísla, “prepare for the trial of G.” This refers to the summons that occurs at the residence of the defendant in the presence of neighboring witnesses (Grágás, Kgsb. I, 36, and so on).

18: ferr nú á fjallit, he went to lesser Lambadalr, then he climbed the mountain. This is the only possible location, see. Árbók 1883, s. 29.

19: við, “for that.”

20: þat–handar, “of which he had (Þorkell) good stock.”

21: Húsanes, this name is unknown and is perhaps corrupt for Hafnarnes (Kålund I, 568-69), very close to the fjord on the south side; c. 100 yards from the coast, there is a rock that fits the description in the saga; see Árbók 1883, s. 65-67, the fragmt. has no name but only: til bœjar nokkurs. In S a significant develpment is made, in the older tradition the action is relocated to Arnarfjǫrðr itself, where there is also a Gíslasker. However, this is certainly not the original one.

22: Gísli sagði–var, see Ísl. ævent. I (Halle 1882), 79, 27: (steikari) sagði til þat sem honum líkar, en eigi þat sem var.

23: bóndason, he is probably an old acquaintance or friend of Gísli’s.

24: Arnarfjǫrð, see c. 4, 6.

25: Geirþjófsfjǫrðr, the most northerly of the four fjords, into which the Anrarfjǫrðr splits and the south side of the big peninsula, which is named in the anm. c. 4, 6.

26: alhýsi, n. “all the farm buildings.”

27: mágum sínum, vgl. c. 4, 6-7; mágar, here “relatives of his wife” (brothers of the mother-in-law).

rss facebook twitter github youtube mail spotify lastfm instagram linkedin google google-plus pinterest medium vimeo stackoverflow reddit quora quora