1. Nú bar þat til nýlundu á Hóli, at Gísli lætr illa í svefni tvær nætr í samt,1 ok spyrja menn, hvat hann dreymði . Hann vill eigi segja2 drauma sína. 2. Nú kømr hin þriðja nóttin, ok fara menn til rekkna sinna; ok er menn hǫfðu sofit svefn,3 kømr bylur4 á húsit, svá mikill, at af tekr þekjuna alla ǫðru megin af húsinu. 3. Þat fylgdi þessu, at vatn fell ór himni svá mikit, at þat var með ódœmum5 ok tóku húsin at drjúpa, sem líkligt var, er þakit tók at rofna. 4. Gísli spratt upp skjótt ok heitir á menn sína, at skýli.6 En þræll einn var með Gísla, sá er Þórðr hét, ok kallaðr enn huglausi;7 hann var mikill maðr vexti, mær því sem Gísli. Þrællinn var heima, en Gísli fór ok nær allir mennirnir með hánum til heyjanna, at duga þeim við. 5. Vésteinn bauð at fara með þeim, en Gísli vill eigi þat. Ok nú er mest tóku at drjúpa húsin, þá snúa þau systkin rekkjum sínum um endilangt húsit;8 en allir menn aðrir váru brott flýðir ór húsinu, nema þau tvá ein. 6. Nú er gengit inn nǫkkut fyrir lýsing, hljóðliga, ok þangat at sem Vésteinn hvílir. Hann var þá vaknaðr. Eigi finnr hann, fyrr en hann er lagðr spjóti fyrir brjóstit, svá at stóð í gegnum hann. 7. En er Vésteinn fékk lagit, þá mælti hann þetta: “Hneit9 þar,” sagði hann, – ok því næst gekk maðrinn10 út, en Vésteinn vildi upp standa; í því fellr hann niðr fyrir stokkinn,11 dauðr. 8. Auðr vaknar við ok kallar á Þórð enn huglausa ok biðr hann taka vápnit ór undinni. Þat var þá mælt at sá væri skyldr at hefna, er vápni kipði ór sári, en þat váru kǫlluð launvíg,12 en eigi morð, ef menn léttu vápn eptir í beninni standa. 9. Þórðr var svá líkblauðr13 maðr, at hann þorði hvergi í nánd at koma. Gísli kom þá inn ok sá, hver efni í váru,14 ok bað Þórð vera kyrran. Hann tók sjálfr spjótit ór sárinu ok kastaði alblóðugu í ǫrk eina ok lét engan mann sjá ok settiz á stokkinn. 10. Síðan lét hann búa um lík Vésteins eptir þeiri siðvenju, er þá var í þann tíma. Vésteinn var mjǫk harmdauði bæði Gísla ok ǫðrum mǫnnum. 11. Þá mælti Gísli til Guðríðar, fóstru sinnar: “Þú skalt fara á Sæból ok vita, hvat menn hafaz þar at; sendi ek þik fyrir því þangat at eg trúi þér bezt um þetta ok annat; ok kunn15 at segja mér, hvat menn hafaz þar at.”
12. Hón ferr ok kømr á Sæból. Þeir16 váru upp risnir ok sátu með vápnum, Þorgrímar tveir ok Þorkell; ok er hón kom inn, var henni heilsat óbrátt, því at fólk var flest fámálugt.17 13. Þó spyrr Þorgrímr hana tíðinda. Hón sagði víg Vésteins eða18 morð.
Þorkell svarar: “Tíðendi myndi oss þat hafa þótt eina stund.”19
14. “Sá maðr er þar látinn,” segir Þorgrímr, “er vér erum allir skyldir til virðing at veita, ok gera hans útferð20 sem sœmiligsta ok heygja hann; ok er þat satt at segja, at slíkt er mikill mannskaði; máttu ok segja svá Gísla, at vér munum þar koma í dag.”
15. Hón ferr heim ok segir Gísla, at Þorgrímr sat með hjálm ok sverð ok ǫllum herbúnaði, en Þorgrímur nef hafði boløxi í hendi, en Þorkell hafði sverð ok brugðit af21 handfang22 – “allir menn váru þar upp risnir, sumir með vápnum.”
“Slíks var at ván,” segir Gísli.
1: 1 í samt, “behind each other.” ↩
2: Hann–segja, it as believed that to remain silent about one’s dream was a means against the actualization of the dream; see XIV, 7. ↩
3: hǫfðu sofit svefn, “having slept for a good while.” ↩
4: bylr, m. “wind shock;” such sudden gusts of wind are very common in his area, see Árbók fornleifafjelags 1888–92, s. 135-36. ↩
5: at–ódœmum, “that it was without example,” generally something that was very unusual and weird. ↩
6: skýli, v. at skýla, owner. “to shelter,” here “to help with the roof repair and other duties.” ↩
7: huglauss, adj. “afraid, cowardly.” ↩
8: snúa–húsit, “they pushed the beds away (from the wall), so that they stood in the long part of the room.” ↩
9: Hneit, v. sing. vb. hníta, only occurs in praet. and inf. Hneit þar: “it met there;” “there was a strike.” ↩
10: maðrinn, the one who had speared him. ↩
11: stokkinn, k.h. setstókkinn, (or rúmstokkinn), the side wall of the bed. ↩
12: launvíg, n. “secret homicide.” It was not considered murder in this case because the corpus delicti, which could lead to the conviction of the offender, was dismissed. However this view is not corroborated by contemporary legal sources.
Ꝩ also see morð. ↩
13: líkblauðr, adj. “fearful of corpses, unable to touch or see a corpse.” ↩
14: hver–váru, “how it behaved (in the room), what had happened.” ↩
15: kunn (imper. from kunna), “be sensible, be attentive” (so that you can tell me). ↩
16: þeir, s. the people there. ↩
17: var–fámálugt, a description full of psychological truth. ↩
18: eða, “or more correctly.” ↩
19: eina stund, “one time, once” meaning, earlier. “We would have considered that as very important news in the past.” ↩
22: handfang, n. “That which one can measure with the span of one hand,” a span; the separated part was a span long. ↩